سفر رياست جمهوري تاجيكستان به افغانستان
معضل کنونی در شمال می تواند پایه های حاکمیت و ثبات افغانستان و تمام کشور های آسیای میانه را بلرزاند و در واقع آقای امام علی رحمان این خطر را دانسته و با هوشیاری می خواهد قدمی در راه کاهش این خطر بردارد
به گزارش شبکه اطلاع رسانی افغانستان (afghanpaper)، امام علی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان ديروز وارد کابل شد.
ظاهرا این سفر به خاطر گشایش ساختمان جدید سفارت آن کشور در کابل برنامه ریزی شده بود اما همه مى دانند که هدف اصلی سفر مهمتر از آن است.
افغانستان و تاجیکستان همسایگانی هستند که علیرغم اشتراکات دینی، زبانی، تاریخی و فرهنگی بیش از هفتاد سال بنابر ملحوظات سیاسی و ساختار حکومت تاجیکستان، روابط مستقیمی نداشته اند.
پس از فروپاشی اتحاد شوروی وقت، در دهه پایانی قرن بیستم همه کشورهای عضو اتحاد شوروی به استقلال سیاسی و اقتصادی دست یافتند و در میان کشورهای دنیا بعنوان کشورهای مستقل عرض اندام کردند.
تاجیکستان که از شمار آن کشورها بود، در همان روزهای نخستین استقلال دچار آشوب و جنگهای داخلی شد زیرا گروههای تازه ایجاد شده اسلامی در آنجا شوریدند تا حکومت تاجیکستان را واژگون سازند و به جای آن حکومتی از نوع اسلامی (آنچه که در افغانستان صورت گرفته بود) بنیاد نهند.
آشوبهای تاجیکستان و ادامه در گیریهای داخلی در آن کشور در چند سال محدود، آسیبهای فراوانی را به دولت و مردم تاجیکستان وارد کرد که کشته شدن دهها هزار تاجیک، ویرانیهای فراوان و مهاجرت هزاران تن از مردم آن آن کشور را دربرمی گرفت.
روزنامه آرمان ملی ادامه داده است با آغاز جنگهای داخلی در تاجیکستان، شمال افغانستان به محل امنی برای آوارگان تاجیک مبدل شد و همراه با آن، صدها تن از مخالفین آن کشور مراکز آموزش و تربیت جنگجویان تاجیکی را در ولايات همجوار با تاجیکستان ایجاد کردند.
ادامه این کار می توانست افغانستان را به پاکستانی برای تاجیکستان مبدل کند اما به زودی خطرات این احتمال از سوی رهبران دولت اسلامی افغانستان (پرفسور استاد برهان الدین ربانی و زنده یاد احمدشاه مسعود فرمانده نامدار جهاد و مقاومت مردم افغانستان) شناسایی گردید.
برنامه صلح تاجیکستان موجب شد تا مناسبات میان دو کشور همسایه و همزبان، بهبود یابد و از ایجاد یک معضل بزرگ منطقه ای دیگر جلوگیری شود.
توافقات فرخار(خوست ده) که میان امام علی رحمان، رئیس جمهور فعلی تاجيکستان و سید عبدالله نوری، رهبر اپوزیسیون تاجیک با پا در میانی رهبران دولت اسلامى افغانستان برگزار شد، در این ارتباط بسیار مهم است و اساس معاهده صلح تاجیکستان را ساخت.
بر پایه این معاهده بود که صلح در آن کشور برقرار شد و مردم و دولت تاجیکستان به رهبری امام علی رحمان، راه پیشرفت و ثبات یابی کشور را در پیش گرفتند.
ولی با تاسف که از همان زمان، شماری از تاجیک هایی که عضویت سازمان های اسلامی را داشتند از قبول معاهده سر پیچی کرده و در افغاسنتان ماندند و از طریق افغانستان به پاکستان رفته و در آنجا همراه با صدها تبعه دیگر کشورهای آسیای میانه در مراکز تروریستی ایجاد شده در پاکستان پذیرفته شدند و مشق و تمرین نظامی آموختند.
با تشدید جنگهای داخلی در افغانستان و ظهور طالبان، معضل همچنان ادامه یافت تا آنکه ماجراهای نهم و یازدهم سپتامبر 2001 در افغانستان و آمریکا بوقوع پیوست و زمینه های سقوط امارت طالبان و برقراری یک آرامش نسبی همراه با یک حکومت و نظام جدید در افغانستان فراهم شد.
در جریان چند سال گذشته بنابر عوامل گوناگون، افغانستان همچنان همراه با جنگ و بی ثباتی زیست تا آنجا که دامنه نفوذ طالبان دوباره به شمال نیز کشانیده شد.
این روزها شماری از تروریستان تاجیک به تاجیکستان رفته اند تا وضعیت را در آنجا آشفته سازند و جریان طالبانی را به آسیای میانه ببرند.
دولت تاجیکستان در واقع بار دیگر نگران شده است که مبادا روند اینگونه حملات سرعت یابد و بار دیگر سرحدات افغانستان برای آن کشور به یک مرز نفوذپذیر مخالفین تاجیک، مبدل شود.
این خطر بسیار جدی هم است زیرا غفلت دولت افغانستان در چند سال اخیر سبب شده است تا طالبان خود را به مرزهای شمالی افغانستان بکشانند که همراه با آن ناراضیان اسلام گرای تاجیک نیز فعالیت دارند.
در این میان شورشیان چیچنی، ازبک و قرغیزی نیز حضور دارند و در واقع اینها هستند که می توانند بیشتر مایه نگرانیهای دولت تاجیکستان شوند.
دولت تاجیکستان افزون بر اینها از جانب ازبکستان نیز احساس خطر می کند زیرا آن کشور نیز نه تنها با تاجیکستان روابط خوبی ندارد بلکه بخشی از آشوب ها در تاجیکستان از مجاری ازبکی سازمان می یابد.
در شرایط کنونی دولت تاجیکستان همچنانکه نیاز دارد تا با همسایگان دیگرش روابط خوبی داشته باشد، بیشتر از همه از ناحیه افغانستان آسیب پذیر است زیرا از اینجاست که اسلامیست های افراطی به آن کشور گذر می کنند و دست به آشوب می زنند.
سفر امام علی رحمان در شرایط کنونی به افغانستان بر بنیاد درک این مخاطرات سازمان یافته است تا با مقامات افغانی این مساله را در میان بگذارد.
ادامه ناامنی در شمال افغانستان برای دول منطقه ای فوق العاده خطرناک است. هرچند ازبکستان در ناآرامیهای تاجیکستان دخیل پنداشته می شود اما شاید زعامت آن کشور این نکته را از یاد برده است که بی ثباتی تاجیکستان بسیار بزودی دامن ثبات و آرامش نسبی از ازبکستان و سایر همسایگان را نیز برخواهد چید.
اگر افغانستان بتواند در تبانی با همسایگانش برای برگرداندن صلح و ثبات در شمال توفیق یابد، در واقع گامی هم در جهت ثبات همسایگان شمالیش گذاشته است و این نکته ایست که همه آنرا مى دانند.
اکنون که خطر پشت دربهای آسیای میانه ایستاده است، تا در بشکند افغانستان و کشورهای همساۀهیه شمالیش به یک همایشی از رهبران کشورهای منطقه ضرورت دارند تا در آن اوضاع منطقه را بررسی کنند.
در چنین همایشی نیز باید به مسایل جاری در منطقه و از جمله به موضوع امنیت و ثبات کشورها و مولفه های پیوند یافته با آن، عطف توجه صورت بگیرد.
دیر یا زود کشورهای منطقه ناگزیرند به چنین همایشی متوصل شوند. هماهنگ سازی افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان و قرغیزستان در رابطه با مسایل امنیتی و دریافت راه هایی که بتواند کشور های منطقه را در این راستا کمک کند، بدون برگزاری چنین همایشی نامیسر است.
معضل کنونی در شمال می تواند پایه های حاکمیت و ثبات افغانستان و تمام کشور های آسیای میانه را بلرزاند و در واقع آقای امام علی رحمان این خطر را دانسته و با هوشیاری می خواهد قدمی در راه کاهش این خطر بردارد.
ظاهرا این سفر به خاطر گشایش ساختمان جدید سفارت آن کشور در کابل برنامه ریزی شده بود اما همه مى دانند که هدف اصلی سفر مهمتر از آن است.
افغانستان و تاجیکستان همسایگانی هستند که علیرغم اشتراکات دینی، زبانی، تاریخی و فرهنگی بیش از هفتاد سال بنابر ملحوظات سیاسی و ساختار حکومت تاجیکستان، روابط مستقیمی نداشته اند.
پس از فروپاشی اتحاد شوروی وقت، در دهه پایانی قرن بیستم همه کشورهای عضو اتحاد شوروی به استقلال سیاسی و اقتصادی دست یافتند و در میان کشورهای دنیا بعنوان کشورهای مستقل عرض اندام کردند.
تاجیکستان که از شمار آن کشورها بود، در همان روزهای نخستین استقلال دچار آشوب و جنگهای داخلی شد زیرا گروههای تازه ایجاد شده اسلامی در آنجا شوریدند تا حکومت تاجیکستان را واژگون سازند و به جای آن حکومتی از نوع اسلامی (آنچه که در افغانستان صورت گرفته بود) بنیاد نهند.
آشوبهای تاجیکستان و ادامه در گیریهای داخلی در آن کشور در چند سال محدود، آسیبهای فراوانی را به دولت و مردم تاجیکستان وارد کرد که کشته شدن دهها هزار تاجیک، ویرانیهای فراوان و مهاجرت هزاران تن از مردم آن آن کشور را دربرمی گرفت.
روزنامه آرمان ملی ادامه داده است با آغاز جنگهای داخلی در تاجیکستان، شمال افغانستان به محل امنی برای آوارگان تاجیک مبدل شد و همراه با آن، صدها تن از مخالفین آن کشور مراکز آموزش و تربیت جنگجویان تاجیکی را در ولايات همجوار با تاجیکستان ایجاد کردند.
ادامه این کار می توانست افغانستان را به پاکستانی برای تاجیکستان مبدل کند اما به زودی خطرات این احتمال از سوی رهبران دولت اسلامی افغانستان (پرفسور استاد برهان الدین ربانی و زنده یاد احمدشاه مسعود فرمانده نامدار جهاد و مقاومت مردم افغانستان) شناسایی گردید.
برنامه صلح تاجیکستان موجب شد تا مناسبات میان دو کشور همسایه و همزبان، بهبود یابد و از ایجاد یک معضل بزرگ منطقه ای دیگر جلوگیری شود.
توافقات فرخار(خوست ده) که میان امام علی رحمان، رئیس جمهور فعلی تاجيکستان و سید عبدالله نوری، رهبر اپوزیسیون تاجیک با پا در میانی رهبران دولت اسلامى افغانستان برگزار شد، در این ارتباط بسیار مهم است و اساس معاهده صلح تاجیکستان را ساخت.
بر پایه این معاهده بود که صلح در آن کشور برقرار شد و مردم و دولت تاجیکستان به رهبری امام علی رحمان، راه پیشرفت و ثبات یابی کشور را در پیش گرفتند.
ولی با تاسف که از همان زمان، شماری از تاجیک هایی که عضویت سازمان های اسلامی را داشتند از قبول معاهده سر پیچی کرده و در افغاسنتان ماندند و از طریق افغانستان به پاکستان رفته و در آنجا همراه با صدها تبعه دیگر کشورهای آسیای میانه در مراکز تروریستی ایجاد شده در پاکستان پذیرفته شدند و مشق و تمرین نظامی آموختند.
با تشدید جنگهای داخلی در افغانستان و ظهور طالبان، معضل همچنان ادامه یافت تا آنکه ماجراهای نهم و یازدهم سپتامبر 2001 در افغانستان و آمریکا بوقوع پیوست و زمینه های سقوط امارت طالبان و برقراری یک آرامش نسبی همراه با یک حکومت و نظام جدید در افغانستان فراهم شد.
در جریان چند سال گذشته بنابر عوامل گوناگون، افغانستان همچنان همراه با جنگ و بی ثباتی زیست تا آنجا که دامنه نفوذ طالبان دوباره به شمال نیز کشانیده شد.
این روزها شماری از تروریستان تاجیک به تاجیکستان رفته اند تا وضعیت را در آنجا آشفته سازند و جریان طالبانی را به آسیای میانه ببرند.
دولت تاجیکستان در واقع بار دیگر نگران شده است که مبادا روند اینگونه حملات سرعت یابد و بار دیگر سرحدات افغانستان برای آن کشور به یک مرز نفوذپذیر مخالفین تاجیک، مبدل شود.
این خطر بسیار جدی هم است زیرا غفلت دولت افغانستان در چند سال اخیر سبب شده است تا طالبان خود را به مرزهای شمالی افغانستان بکشانند که همراه با آن ناراضیان اسلام گرای تاجیک نیز فعالیت دارند.
در این میان شورشیان چیچنی، ازبک و قرغیزی نیز حضور دارند و در واقع اینها هستند که می توانند بیشتر مایه نگرانیهای دولت تاجیکستان شوند.
دولت تاجیکستان افزون بر اینها از جانب ازبکستان نیز احساس خطر می کند زیرا آن کشور نیز نه تنها با تاجیکستان روابط خوبی ندارد بلکه بخشی از آشوب ها در تاجیکستان از مجاری ازبکی سازمان می یابد.
در شرایط کنونی دولت تاجیکستان همچنانکه نیاز دارد تا با همسایگان دیگرش روابط خوبی داشته باشد، بیشتر از همه از ناحیه افغانستان آسیب پذیر است زیرا از اینجاست که اسلامیست های افراطی به آن کشور گذر می کنند و دست به آشوب می زنند.
سفر امام علی رحمان در شرایط کنونی به افغانستان بر بنیاد درک این مخاطرات سازمان یافته است تا با مقامات افغانی این مساله را در میان بگذارد.
ادامه ناامنی در شمال افغانستان برای دول منطقه ای فوق العاده خطرناک است. هرچند ازبکستان در ناآرامیهای تاجیکستان دخیل پنداشته می شود اما شاید زعامت آن کشور این نکته را از یاد برده است که بی ثباتی تاجیکستان بسیار بزودی دامن ثبات و آرامش نسبی از ازبکستان و سایر همسایگان را نیز برخواهد چید.
اگر افغانستان بتواند در تبانی با همسایگانش برای برگرداندن صلح و ثبات در شمال توفیق یابد، در واقع گامی هم در جهت ثبات همسایگان شمالیش گذاشته است و این نکته ایست که همه آنرا مى دانند.
اکنون که خطر پشت دربهای آسیای میانه ایستاده است، تا در بشکند افغانستان و کشورهای همساۀهیه شمالیش به یک همایشی از رهبران کشورهای منطقه ضرورت دارند تا در آن اوضاع منطقه را بررسی کنند.
در چنین همایشی نیز باید به مسایل جاری در منطقه و از جمله به موضوع امنیت و ثبات کشورها و مولفه های پیوند یافته با آن، عطف توجه صورت بگیرد.
دیر یا زود کشورهای منطقه ناگزیرند به چنین همایشی متوصل شوند. هماهنگ سازی افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان و قرغیزستان در رابطه با مسایل امنیتی و دریافت راه هایی که بتواند کشور های منطقه را در این راستا کمک کند، بدون برگزاری چنین همایشی نامیسر است.
معضل کنونی در شمال می تواند پایه های حاکمیت و ثبات افغانستان و تمام کشور های آسیای میانه را بلرزاند و در واقع آقای امام علی رحمان این خطر را دانسته و با هوشیاری می خواهد قدمی در راه کاهش این خطر بردارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر